De schenkingsvrijstelling eigen woning (jubelton) wordt per 1 januari 2023 verlaagd tot € 27.231 (en daarmee de facto afgeschaft). In 2022 bedraagt de verhoogde vrijstelling voor de eigen woning nog € 106.671.

Dus haast is geboden, maar wat is mogelijk en waar bijvoorbeeld nog rekening mee te houden?

Komt er overgangsrecht?

Bijzonder aan de huidige vrijstelling is de mogelijkheid tot spreiding over 3 opeenvolgende kalenderjaren. Bij de verlaging van de jubelton rijst de vraag of de spreidingsmogelijkheid vervalt en of er overgangsrecht komt voor bestaande gevallen. Het kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen. Zonder overgangsrecht, is een schenking in 2022 en spreiding en een deel onbelast ontvangen in 2023 en 2024 niet meer mogelijk (*).

Kun je slagen op de woningmarkt?

In 2022 nog gebruikmaken van de belastingvrije schenking voor de eigen woning kan lastig zijn op de huidige woningmarkt. Wel in 2022 schenken en pas later besteden voor de aankoop van een woning is toegestaan. Art 5, eerste lid, onderdeel b, onder 2°, van de UR schenk- en erfbelasting vereist dat besteding moet geschieden in het eerste jaar waarin het beroep op de verhoogde vrijstelling wordt gedaan (2022) of in een of beide van de twee direct daaropvolgende kalenderjaren (2023/2024).

Een ontbindende voorwaarde (voor als het toch niet lukt)?

Toegestaan is dat de schenking wordt gedaan onder de ontbindende voorwaarde dat de schenking vervalt als deze niet voldoet aan de voorwaarden (tijdig aanwenden voor de eigen woning). Kun je dan alsnog gebruikmaken van de ‘gewone’ verhoogde vrijstelling, waarvoor geen bestedingseis van toepassing is?

Over de ontbinding van een schenking gevolgd door een nieuwe schenking, heeft de staatssecretaris van Financiën [1], aangegeven dat onder bepaalde omstandigheden een hernieuwd beroep op de verhoogde vrijstelling mogelijk is. Er moet dan in ieder geval sprake zijn van een volledige ontbinding van de schenking op grond van een schriftelijk vastgelegde ontbindende voorwaarde.

Voor deze goedkeuring gelden de volgende drie voorwaarden.

• Aan de schenking was (uitsluitend) een schriftelijk vastgelegde ontbindende voorwaarde verbonden als bedoeld in artikel 5, eerste lid, onderdeel a, URSE.
• De schenking is als gevolg van het in vervulling gaan van de ontbindende voorwaarde geheel ongedaan gemaakt en de begiftigde heeft als gevolg daarvan het geschonken bedrag geheel aan de schenker teruggegeven.
• Uiterlijk op 31 mei van het derde kalenderjaar na het kalenderjaar waarin het bedrag is geschonken, bericht de begiftigde de inspecteur schriftelijk dat de schenking is ongedaan gemaakt vanwege het niet voldoen aan de voorwaarden van de vrijstelling (artikel 5, tweede lid, URSE).

Let op: het vervullen van de ontbindende voorwaarde heeft geen terugwerkende kracht. De begiftigde heeft ook de beschikking gehad over de gelden. Als je alsnog een beroep doet op de gewone verhoogde vrijstelling is er sprake van een nieuwe schenking en moet de begiftigde op dat (latere) moment voldoen aan de leeftijdseisen (tussen de 18 en 40 jaar).

(*) Het kabinet beziet op dit moment hoe om te gaan met de vrijstelling eigen woning per 1 januari 2023 en zal de Tweede Kamer direct na het krokusreces daarover informeren, aldus de staatssecretaris van Financiën – Fiscaliteit en Belastingdienst, Directie Directe Belastingen & Toeslagen, Marnix L.A. van Rij. [2]

[1] Besluit staatssecretaris van Financiën van 29 november 2018, nr. 2018-194402, Stcrt. 2018, 68659
[2] Brief kenmerk 2022-0000056309 d.d. 1 maart 2022

Publicatiedatum: 16 maart 2022