Materiële fouten in de jaarrekening moeten hersteld worden. Er is sprake van een materiële fout indien er sprake is van een zodanige fout dat door weglating of onjuiste weergave van posten, afzonderlijk of gezamenlijk, de economische beslissingen die gebruikers op basis van de jaarrekening nemen, zou kunnen beïnvloeden. Voorheen werd in plaats van de term materiële fouten de term fundamentele fouten gebruikt.

Wanneer moet foutenherstel plaatsvinden?

Materiële fouten
Materiële fouten moeten hersteld worden gelet op het belang daarvan voor de gebruikers van de jaarrekening. Indien de jaarrekening al is vastgesteld door de algemene vergadering en pas daarna een dergelijke fout blijkt, vindt herstel plaats in de eerste nog niet vastgestelde jaarrekening nadat de fout is geconstateerd. In de praktijk komt het voor dat zelfs jaren later een dergelijke fout naar voren komt.

Niet-materiële fouten
Het herstel van een niet-materiële fout vindt plaats in de winst-en-verliesrekening van de eerste jaarrekening die op het moment van het constateren van de fout nog moet worden opgemaakt.

Hoe moet foutenherstel plaatsvinden?

Materiële fouten
De rechtspersoon herstelt een materiële fout die effect heeft op het eigen vermogen in de eerste nog niet vastgestelde jaarrekening als volgt (RJK A3.305):

• Het eigen vermogen aan het einde van het voorafgaande boekjaar wordt herrekend alsof de fout niet heeft plaatsgevonden; en
• Het verschil tussen het eigen vermogen aan het eind van het voorafgaande boekjaar voor en na herrekening (het cumulatief effect), wordt verwerkt als een rechtstreekse mutatie van het eigen vermogen aan het begin van het boekjaar waarin het foutherstel plaatsvindt.

In de toelichting moet vermeld worden dat er sprake is van herstel van een materiële fout met vermelding van:

• Het effect van het herstel van de fout;
• De aard van de fout; en
• De omvang van de fout.

Ten slotte geeft de RJK aan dat ook de vergelijkende cijfers aangepast moeten worden bij het herstel van een materiële fout. De verschillen met de oorspronkelijke cijfers moeten in de toelichting worden vermeld. Als het aanpassen van de vergelijkende cijfers praktisch niet mogelijk is, wordt toegelicht waarom er geen aanpassing heeft plaatsgevonden en wordt aangegeven wat de aard van de aanpassing was geweest als dat wel kon.

Bij foutherstel dat betrekking heeft op de grondslagen voor waardering van activa en passiva of voor de resultaatbepaling, wordt het deel van het effect van het foutherstel dat betrekking heeft op perioden voorafgaande aan het vorig boekjaar niet gepresenteerd als een deel van het resultaat van het vorig boekjaar maar als een rechtstreekse mutatie in het eigen vermogen aan het begin van het vorig boekjaar.

De aanpassing van vergelijkende cijfers houdt overigens geen wijziging in van de jaarrekening van het voorafgaande boekjaar, maar vindt alleen plaats vanwege de vergelijkbaarheid.

Niet-materiële fouten
Indien sprake is van het herstel van een niet-materiële fout in de winst-en-verliesrekening wordt een eventuele bate of last uit hoofde van het herstel overeenkomstig de aard van de post verantwoord in de eerste jaarrekening die op het moment van het constateren van de fout nog moest worden opgemaakt.

Welke overige acties worden gevraagd van het bestuur?

Van het bestuur worden nog een aantal andere acties verwacht.
Allereerst het onverwijld bericht aan de leden of aandeelhouders omtrent het in ernstige mate tekortschieten van het inzicht in de jaarrekening.
Daarnaast legt het bestuur een mededeling neer ten kantore van het handelsregister bij een materiële fout leidend tot het in ernstige mate tekortschieten van het inzicht in de jaarrekening. Bij de mededeling wordt een accountantsverklaring gevoegd, indien de jaarrekening overeenkomstig artikel 2:393 BW is onderzocht door een accountant en is voorzien van een controleverklaring.