De Raad voor de Jaarverslaggeving is er duidelijk over hoe fouten in al vastgestelde jaarrekeningen moeten worden verwerkt. Als die fouten zo groot zijn dat die reeds vastgestelde jaarrekening in ernstige mate tekortschiet (materieel zijn) moeten ze worden gecorrigeerd in de eerstvolgende jaarrekening.

Uitgangspunt daarbij is dat die eerstvolgende jaarrekening een goed beeld geeft van het jaar zelf en in de vergelijkende cijfers ook de benodigde correcties laat zien van het voorgaande jaar. Bij de vergelijkende cijfers moet wel steeds de aansluiting worden gegeven tussen de gerapporteerde cijfers in dat jaar en de gecorrigeerde cijfers.

NB: Formeel moet het bestuur van de vennootschap ook direct de fout melden bij de Kamer van Koophandel.

In de gemeente Gouda speelde bij de controle van de jaarrekening een fout die niet was gecorrigeerd in de jaarrekening 2020 maar alsnog in 2021 was meegenomen als resultaat en daarom volgens de accountant als bekende fout in de jaarrekening 2021 meeliep in de afweging van materiële fouten omdat deze post eigenlijk thuishoorde in 2020. Geen foutenherstel dus.

In de jaarrekening 2021 van een samenwerkingsorgaan, zeg maar een deelneming van de gemeente, kwam ik bij de voorzieningen tegen dat er in 2021 een forse vrijval werd geboekt omdat de manier van de bepaling van die voorziening in voorgaande jaren onjuist was geweest. Naar mijn idee een duidelijke fout in de jaarrekening. Het was in de totaaltelling van de balans zeker materieel en echt geen schattingswijziging. Deze correctie werd in 2021 geboekt in het resultaat. Zonder correctie van de vergelijkende cijfers. De fout zelf werd wel toegelicht in de jaarrekening.
Hier lijkt de jaarrekening van een overheidsorgaan dus te verschillen met die van een bv. Er was door de accountant een goedkeurende controleverklaring afgegeven.

Als de regel bij gemeentes is dat je een fout altijd verwerkt in de eerstvolgende jaarrekening, dan is die verwerking naar mijn idee geen fout meer maar een juiste verwerking en hoeft die niet mee te lopen in de afweging of er sprake is van een materiële fout. Ik was door deze twee jaarrekeningen (accountants) in verwarring over hoe de foutenleer bij gemeentes nu werkt.

Provincies en gemeenten kennen hun eigen versie van de RJ waarin de verslaggevingsregels zijn opgenomen. Dat is het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV). Bij het doorlezen van dit besluit kwam ik geen voorschriften tegen voor de behandeling van fouten. De commissie die deze regels bijhoudt kent een helpdesk waar je vragen kunt stellen. Dat heb ik gedaan en het antwoord bevestigde in ieder geval dat er in de jaarrekening van een gemeente anders met fouten van voorgaande jaren wordt omgegaan dan in een bv. Het antwoord was weer voer voor aanvullende vragen. Maar dat gaat te ver voor dit artikel.