Het totale aantal woningen in Nederland aan het begin van 2020 bedroeg circa 7,9 miljoen. Een deel daarvan is koopwoning en particulier eigendom (4,5 miljoen), een deel is in handen van corporaties en bestemd voor de verhuur (2,3 miljoen) en een deel is in handen van verhurende particulieren of bedrijven (ong. 1,1 miljoen). Naar verwachting komen er de komende tijd nog wel de nodige woningen bij, gelet op de gesignaleerde tekorten.

De kopende particulieren financieren dergelijke woningen vaak met een hypotheek. Dat maakt het kopen mogelijk voor personen die over onvoldoende eigen middelen beschikken.

Onder voorwaarden is de rente op een dergelijke hypotheek aftrekbaar. Ik ga jullie niet vermoeien met de ongekend ingewikkelde regelgeving op dit gebied. Maar de afgelopen 20 jaar is het heilige huisje van de hypotheekrenteaftrek danig uitgehold. De termijn voor aftrek is verkort tot 30 jaar, vermogenswinsten verminderen de aftrekgrondslag via de bijleenregeling, sinds 2013 geldt de annuïtaire aflossingsverplichting en het tarief waartegen aftrek mogelijk is wordt steeds verder verlaagd. En dan moet je niet te maken hebben met verbouwingen, tussentijdse verkopen, echtscheidingen enz., want dan wordt de (fiscale) ellende nog veel groter.

De hele regeling is inmiddels dermate ingewikkeld geworden qua wetgeving, dat het niet meer uit te leggen is. Voor een regeling waar zoveel mensen in Nederland mee te maken hebben, zou dat niet moeten mogen. Die moet eenvoudig zijn en recht doen aan de uitgangspunten. Dat beseft het kabinet inmiddels ook wel, en dus worden diverse commissies aan het werk gezet om naar de hele regeling te kijken. Defiscalisering en overbrenging van de eigen woning naar box 3 worden als oplossingen gesuggereerd.

Maar politieke molens draaien nu eenmaal extreem langzaam. En zeker bij controversiële onderwerpen. Op 8 juli 2020 zijn antwoorden op vragen over de eigenwoningregeling gepubliceerd. Men wil tot een helder eindbeeld komen. Dat is echter nogal ingewikkeld kennelijk. Hoe dan ook, men verwacht nog 20-30 jaar nodig te hebben om toe te werken naar de eindbeelden box 3 en defiscalisering. Het ziet er dus naar uit dat we nog even hebben qua renteaftrek. Maar of dat iets is om blij mee te zijn qua achterliggende wetgeving, waag ik toch ernstig te betwijfelen.

Bert Driessen, fiscalist bij Full Finance Consultants