Inleiding

Al vaker hebben wij gewezen op een wijdverbreid misverstand dat tot op heden tot onnodige publicatiestress op of rond 8 november heeft geleid. Een recente uitspraak van het Gerechtshof ‘s-Hertogenbosch [1] maakt gelukkig voor eens en voor altijd een einde aan dit misverstand!

Theorie

Over het opmaken, vaststellen en publiceren van de jaarrekening wordt op meerdere plaatsen in het Burgerlijk Wetboek (BW) gesproken. In dit artikel nemen we de besloten vennootschap (bv) als voorbeeld. In BW2 Titel 5 staan bepalingen over het opmaken van de jaarrekening door het bestuur en het vaststellen van de jaarrekening door de algemene vergadering, terwijl in BW2 Titel 9 voorschriften staan over de inrichting en het openbaar maken van de jaarrekening.

In artikel 2:210 BW is bepaald wanneer de jaarrekening opgemaakt moet zijn. Binnen vijf maanden na afloop van het boekjaar moet de jaarrekening worden opgemaakt met een mogelijke verlenging van vijf maanden. Het opmaken van de jaarrekening is een taak van de directie. De aandeelhouders stellen daarna de jaarrekening vast.

In artikel 2:394 BW wordt vervolgens bepaald dat de jaarrekening binnen acht dagen na vaststelling moet worden gepubliceerd. Wanneer de jaarrekening niet binnen twee maanden na afloop van de voor het opmaken voorgeschreven termijn is vastgesteld, dient het bestuur onverwijld alsnog tot publicatie van de opgemaakte jaarrekening over te gaan, met als uiterste datum een termijn van twaalf maanden na afloop van het boekjaar.

In lid 5 van artikel 2:210 BW is verder opgenomen dat in de situatie wanneer alle aandeelhouders tegelijkertijd ook bestuurder van de bv zijn (zoals bijvoorbeeld de directeur-grootaandeelhouder) de ondertekening van de jaarrekening geldt als de datum van het opmaken én tevens het vaststellen daarvan.

8 november

Omdat artikel 2:394 BW bepaalt dat de jaarrekening binnen acht dagen na vaststelling dient te worden gepubliceerd, zou je in de situatie van artikel 2:210 lid 5 wanneer alle aandeelhouders tegelijkertijd bestuurder van de bv zijn en het boekjaar van de bv gelijk is aan het kalenderjaar, tot de conclusie kunnen komen dat de jaarrekening uiterlijk op 8 november gepubliceerd dient te zijn. Dit omdat deze datum acht dagen na het verstrijken van de uiterste termijn van opmaken van de jaarrekening op 31 oktober ligt. In deze redenering wordt ervan uitgegaan dat het ondertekenen van de jaarrekening dan ook uiterlijk aan het eind van de opmaaktermijn op 31 oktober dient plaats te vinden.

Uitspraak gerechtshof

Het gerechtshof geeft in zijn uitspraak aan dat wanneer de situatie van artikel 2:210 lid 5 zich voordoet, met de ondertekening van de jaarrekening door het bestuur de jaarrekening inderdaad tegelijkertijd is vastgesteld omdat dit nu eenmaal uit de wettekst volgt. De ondertekening van de jaarrekening is echter geen onderdeel van het opmaken van de jaarrekening.

Dit houdt in dat de ondertekening van de jaarrekening door het bestuur als zelfstandige rechtshandeling moet worden gezien, los van het besluit tot opmaken van de jaarrekening. Het opmaken van de jaarrekening is aan de termijn van maximaal 10 maanden gebonden; voor het ondertekenen van de jaarrekening kent de wet geen termijn. De jaarrekening moet dus weliswaar binnen 10 maanden worden opgemaakt maar de jaarrekening hoeft niet binnen 10 maanden te zijn ondertekend [2].

Gevolgen voor de praktijk

De uitspraak van het gerechtshof heeft uiteraard geen gevolgen voor de termijn van het opmaken van de jaarrekening als de situatie van artikel 2:210 lid 5 zich voordoet. Wel wordt door deze uitspraak duidelijk dat de mogelijkheid bestaat om de (tijdig) opgemaakte jaarrekening nog niet te ondertekenen. De opgemaakte maar niet ondertekende en daarmee tegelijkertijd nog niet vastgestelde jaarrekening hoeft dan niet op uiterlijk 8 november al te worden gepubliceerd. Publicatie dient in deze situatie dan ook pas uiterlijk 31 december plaats te vinden. Dit volgt uit artikel 2:394 lid 3 waarin is bepaald dat uiterlijk twaalf maanden na afloop van het boekjaar de bv de jaarrekening conform lid 1 moet hebben gepubliceerd.

Wellicht dat de hier aangegeven mogelijkheid op korte termijn ruimte in de planning oplevert en tot minder publicatiestress op of rond 8 november leidt; verschuiving van de publicatiestress naar 31 december kan met deze extra tijd zoveel mogelijk worden voorkomen.

Nog vragen? Neem dan gerust even contact op met Henk den Hollander.

Publicatiedatum: 2 november 2022

[1] zie uitspraak Gerechtshof ’s-Hertogenbosch d.d. 13 september 2022: ECLI:NL:GHSHE:2022:3141, Gerechtshof 's-Hertogenbosch, 200.288.333_01 (rechtspraak.nl)

[2] Uiteindelijk dient de opgemaakte jaarrekening natuurlijk wel te worden ondertekend conform de wettelijke verplichting van artikel 2:210 lid 2. Wanneer de jaarrekening niet binnen twee maanden na afloop van de voor het opmaken voorgeschreven termijn is vastgesteld, dan dient het bestuur – zoals eerder aangegeven –  over te gaan tot het publiceren van de opgemaakte, maar nog niet vastgestelde jaarrekening.