Voor 1 april van dit jaar heb je – als het goed is – je pe-plan opgesteld met daarin je werkzaamheden, leerdoelen en pe-activiteiten.
Waarschijnlijk heb je inmiddels een deel van je pe-activiteiten uitgevoerd of ga je dat binnenkort doen. Daarmee breekt de volgende fase in de opbouw van je pe-portfolio aan: het vastleggen van je leeractiviteiten, behaalde resultaten en reflectie.
Over de reflectie zegt de NVPE het volgende.
Bij de vastlegging van de behaalde leerresultaten als bedoeld in het tweede lid, onderdeel b, legt de accountant overwegingen vast ten aanzien van verkregen vaktechnische kennis, vaardigheid of houding, de concrete toepassing daarvan in de beroepsuitoefening van de accountant en een waardering van de toepasbaarheid van de verkregen vaktechnische kennis, vaardigheid of houding.
In deze blog geven we een aantal tips over dit artikel uit de NVPE en een uitgewerkt voorbeeld.
Wat is reflecteren?
Bij reflecteren gaat het om nadenken over en terugkijken op concrete handelingen en opgedane ervaringen. Je houdt jezelf op een gestructureerde manier een spiegel voor, waarbij het doel is om te leren over o.a. je werkwijze, opgedane kennis, ingezette vaardigheden en houding.
Reflecteren wordt nog wel eens verward met evalueren. Er is echter een fundamenteel verschil. Evalueren gaat over de situatie; reflecteren gaat over jouw handelen in een bepaalde situatie.
In een evaluatie zijn de vragen bijvoorbeeld: Is het doel gehaald? Wat ging goed? Wat ging fout? Bij reflectie zijn de vragen: Wat heb ik gedaan in een bepaalde situatie? Hoe kijk ik daarop terug? Welke keuzes heb ik gemaakt? Wat kan ik daarvan leren? Waar zit groei?
Kortom: reflectie gaat over jou.
Een methode
Hoewel het in de NVPE niet wordt voorgeschreven, is het van belang om reflectie op een gestructureerde wijze te doen. Zo stel je namelijk alle – voor het eigen leerproces – relevante vragen.
In de tot op heden uitgewerkte voorbeelden, o.a. door NBA, lijkt het STARR-model min of meer de standaard te zijn voor de reflectie. STARR is een acroniem voor situatie, taak, actie, resultaat en reflectie. Met behulp van het model stel je systematisch vragen en verzamel je informatie over deze verschillende componenten van jouw functioneren.
Het STARR-model is ontstaan in de organisatiepsychologie en werd aanvankelijk vooral toegepast bij selectiegesprekken. Een systematisch bevraging op gedrag en prestaties uit het verleden van een kandidaat bleek een goede voorspeller te zijn van gedrag in de toekomst.
Later is STARR toegepast in andere situaties, zoals bij coaching, performancemanagement en (zelf)reflectie.
Een voorbeeld
Hoe werkt STARR dan?
In onderstaand voorbeeld is de methode toegepast op het verplicht thema / leerdoel continuïteit voor de samenstelpraktijk. Let op. Je kunt hieruit opmaken dat je op elk leerdoel uit je pe-plan moet reflecteren.
Een gefingeerde situatie vormt de basis voor deze reflectie aan de hand van STARR. Het betreft een reisbureau (Vrije Tijd Reizen bv) en een accountant werkzaam in de samenstelpraktijk voor deze klant en de door hem uitgevoerde acties in het kader van continuïteit.
5 tips
- De belangrijkste tip is dat je echt uitgaat van een praktijksituatie. De reflectie is dus niet een reflectie op de cursus, maar op jou en wat je met het geleerde uit de cursus (of een andere pe-activiteit) in de praktijk hebt gedaan.
- Gebruik een reflectiemodel zoals STARR en doorloop echt alle stappen.
- Hoewel het niet voorgeschreven is in de NVPE adviseer ik je om meteen te reflecteren en het vast te leggen. Over een paar maanden ben je mogelijk vergeten hoe het ook alweer precies zat en wat je hebt gedaan en bereikt.
- Vraag collega’s of leidinggevende om feedback. Hoe vonden zij dat je acteerde in een bepaalde situatie bij de klant? Hoe kijken zij aan tegen het door jou behaalde resultaat? Hoe vinden zij dat je het geleerde toepast in de praktijk?
- Kijk naar en sta stil bij je succeservaringen (zoals in het voorbeeld hierboven dat je de continuïteit op de juiste wijze hebt vastgesteld). Zo word je je steeds bewuster van wat je goed kunt en waar je (altijd) op terug kunt vallen. Uiteraard kun je dan onderscheid maken tussen de vaktechnische en persoonlijke sterke punten.
Tot slot
Heb je vragen over jouw pe-portfolio? Neem contact met op met Jurroen Cluitmans of Tonny Dirkx. Zoek je nog een hulpmiddel/digitale tool voor het vastleggen van je pe-portfolio, lees dan hier hoe myPE daarbij kan ondersteunen.
Tonny Dirkx