Naast alle coronaperikelen lopen binnen de accountancybranche andere relevante ontwikkelingen gewoon door. Ontwikkelingen die vanaf eind januari 2020 hebben gespeeld zijn het uitbrengen van rapporten door de Commissie Toezicht Accountancy (hierna CTA) en door de Monitoring Commissie Accountancy (hierna MCA). Deze rapporten hebben beide betrekking op het wettelijkecontroledomein en zijn daarmee relevant voor de kantoren met een Wta-vergunning voor het uitvoeren van wettelijke controles.
Om het geheugen weer even op te frissen:
- De CTA kreeg van de minister van Financiën eind 2018 de opdracht om “onderzoek te doen naar en te adviseren over de vraag hoe de kwaliteit van wettelijke controles duurzaam geborgd kan worden en te adviseren over eventuele gewenste beleids- en/of wetswijzigingen en de juridische haalbaarheid daarvan”. Deze commissie heeft op 30 januari jl. een rapport uitgebracht en doet daarin 22 aanbevelingen. Voor degene die hierin is geïnteresseerd kan dit rapport worden geraadpleegd via de navolgende link: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2020/01/30/vertrouwen-op-controle-eindrapport-van-de-commissie-toekomst-accountancysector
- De MCA is ingesteld door de NBA, maar verricht in volledige zelfstandigheid en onafhankelijkheid haar onderzoeken, rapporteert daarover en doet concrete aanbevelingen. Het rapport dient als hulpmiddel in het proces van verandering en bij het herwinnen van het maatschappelijk vertrouwen in de accountants. Deze commissie heeft op 14 januari 2020 een rapport uitgebracht met daarin een pakket van 30 aanbevelingen. Voor de geïnteresseerden: het rapport kan hier worden geraadpleegd: http://www.monitoringaccountancy.nl/wp-content/uploads/2020/01/Eindrapport-Monitoring-Commissie-Accountancy-140120.pdf
Relevant is nu wat de kabinetsreactie is geweest naar aanleiding van deze rapporten. Op 20 maart 2020 is er door de minister van Financiën een brief naar de Tweede Kamer gestuurd, waarin hij de voorgenomen maatregelen naar aanleiding van voormelde rapporten aankondigt.
In dit kader zijn er door de minister op 28 april jl. twee zogenaamde kwartiermakers aangesteld om alle betrokkenen om tafel te krijgen en zicht te houden op de voortgang en uitvoering van de voorgenomen maatregelen.
Hieronder geven we een samenvatting van enkele maatregelen die er worden genomen en de gevolgen daarvan voor de kantoren met een Wta-vergunning. (NB: indien er in de toekomst nadere concrete ontwikkelingen volgen, zullen wij je hiervan op de hoogte houden).
Maatregel ten behoeve van de interne controle voor de accountantsorganisatie
De grootste accountantskantoren krijgen verplicht een raad van commissarissen, waarbij wordt gedacht aan het introduceren van goedkeuringsrechten voor belangrijke besluiten op het gebied van kwaliteit, bezoldiging, winstuitkering, beloningen en investeringen. Daarmee wordt de kans verkleind dat een eventueel kortetermijnbelang prevaleert boven een langetermijnbelang. Afbakening van welke kantoren het hier betreft, zal in overleg met de AFM plaatsvinden.
Maatregel ten behoeve van het aspect kwaliteit
Er komen maatstaven om de kwaliteit van de controles te meten. De accountantsorganisaties dienen vervolgens te rapporteren over de kwaliteit van de door hen uitgevoerde controles aan de hand van deze kwaliteitsindicatoren. Accountantskantoren moeten die cijfers ook jaarlijks gaan publiceren.
In dit kader wordt voorts onderzocht of het meerwaarde heeft om in de accountantsverklaring verplicht op te nemen of er een opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordeling heeft plaatsgevonden op de wettelijke controle.
Maatregel ten behoeve van de structuur van de accountantsorganisatie
Er dient meer inzicht te komen in alternatieve structuurmodellen waarin de auditpraktijk kan worden uitgeoefend. Denk aan het Audit-Only model, het Joint Audit-model (2 accountants van 2 verschillende organisaties tekenen de verklaring) en het intermediairmodel (een onafhankelijke intermediair, namens de controlecliënt, bereidt de opdrachtverlening voor een wettelijke controle aan een accountantsorganisatie voor). Op basis van dit onderzoek kunnen nadere maatregelen volgen.
Maatregel ten behoeve van toezicht op accountantsorganisaties
De AFM is de verantwoordelijk toezichthouder voor de accountantsorganisaties. Ter uitvoering van de Wet Toezicht Accountantsorganisaties, heeft de AFM momenteel convenanten gesloten met de Raad voor Toezicht respectievelijk de SRA. Op basis van deze convenanten toetsen de Raad voor Toezicht (namens het NBA) en de SRA, accountantsorganisaties die een (niet-oob-)vergunning hebben. Deze vorm van toezicht wordt als “ondoorzichtig en complex” ervaren en er lijkt ook sprake van dubbele petten in het toezicht, die bestaat uit het feit dat beide organisaties zowel de belangen van de beroepsgroep behartigen als een rol hebben in het toezicht op die beroepsgroep. Bij de AFM dient dus uitbreiding van capaciteit en budget plaats te vinden om aan deze taak te kunnen voldoen.
Tevens zal er een laagdrempelige voorziening worden gecreëerd, waar accountants en accountantsorganisaties melding kunnen maken van gebreken in door collega’s uitgevoerde controles.
Publicatiedatum: 10 juni 2020