In mijn coachingspraktijk zie ik in de afgelopen jaren een toename van stressgerelateerde klachten. Helaas past het in een algemeen beeld. Zie bijvoorbeeld deze websites/berichten: Burn-out klachten | RIVM of Aantal jonge werkenden met burn-outklachten neemt toe, vooral vrouwen.

Om te beginnen: geen enkele situatie of gecoachte is hetzelfde. Daarmee is ook elke coachingsaanpak en – gesprek anders. Toch zijn er algemeen bruikbare handvatten, oefeningen en tips die kunnen helpen om stress te verminderen. Via een aantal artikelen deel ik deze de komende tijd.

Laten we eens bij het begin beginnen. Er zijn vele definities van stress. Als weegschaal houd ik van dit beeld en daarmee deze definitie:

Stress ontstaat wanneer de draaglast groter is dan de draagkracht. De balans is verstoord. Draaglast verwijst naar wat energie kost en draagkracht naar wat energie geeft.

Het is belangrijk om te weten wat voor een gecoachte de zaken zijn die energie kosten én energie geven. Voor alle duidelijkheid: het is niet erg als de balans even uitslaat naar de energievreters, als er daarna maar tijd is om op te laden met zaken die energie geven.

Bij het bespreken van de balans is achterliggende informatie relevant: hoelang is de balans al verstoord, hoe is deze disbalans zo ontstaan, wat kan je veranderen? Enz. Dit maakt elk coachingsgesprek uniek.

De invulling van onderstaande tabel geeft vaak direct al inzicht in hoe (scheef) de balans is. Laatst had een gecoachte een lange lijst van energiegevers, maar voegde daar direct aan toe: “ik weet wel wat me energie geeft, maar ik kom aan niets toe”. Je begrijpt dat gesprek loopt anders dan met degene van wie de lijst energievreters ellenlang is en die kwijt is waar hij energie van krijgt. Dan begint de coaching met helpen ontdekken wat iemand graag doet.

Maar het begint dus bij het begin: het beschrijven van de beide kanten van de weegschaal. En ook als de focus een werkgerelateerde vraag is, is het bij deze oefening van belang om zowel de werk- als privésituatie te betrekken.

De oefening bestaat dus uit het invullen van deze tabel:

Op basis van de invulling én het doorspreken kunnen de eerste stappen richting herstel worden ingezet. Denk daarbij aan:

• Nagaan hoe (tijdelijk) energiekostende activiteiten kunnen worden verminderd. Als bijvoorbeeld een bepaalde klant spanning oproept, kan iemand dan (tijdelijk) van de klant af?
• Of het aanbrengen van een structuur in een dag of week waarbij er voldoende ruimte wordt ingebouwd voor de energiegevers en voor rust.

Kortom: ervaar jij stress? Begin eens met het invullen van de tabel en bespreek dit.

En weet je het niet goed, vraag je dan aan het eind van elke dag af: wat vond ik vandaag leuk, interessant en heb ik met plezier gedaan en wat was zwaar, vermoeiend en/of zag ik tegenop?

Volgende keer ga ik in op hoe de mate van assertiviteit een rol speelt bij het ontstaan van stress.

Tonny Dirkx