Er moet me even iets van het hart. Soms begrijp ik het niet meer. Aan ons fiscale stelsel ligt een aantal basisprincipes ten grondslag. Voor particulieren in de inkomstenbelasting is dat het kasstelsel: je hoeft pas belasting te betalen als je een inkomst/bate ontvangen hebt. Dat klinkt heel logisch. En voor ondernemers hebben we goed-koopmansgebruik: het realisatie beginsel geeft aan dat je pas winst hoeft te nemen als die gerealiseerd is, en als voorzichtig koopman mag je verliezen nemen als die redelijkerwijs te verwachten zijn.

Wat schetst dan mijn verbazing bij de box 3-discussies? In de eerste plaats hebben die niets te maken met reëel rendement. Er wordt namelijk forfaitair geheven. Er zijn inmiddels wel meerdere uitspraken waarin wordt aangeknoopt bij het feitelijk behaalde rendement voor de bepaling van de belastingheffing. En zo hoort het ook. Maar wat verbaast me daarbij wel? Dat ook ongerealiseerde waardestijgingen meetellen bij de beoordeling van dit feitelijke rendement. Zie de uitspraken over een goudstaaf[1] en een woning[2] in box 3. Dat is in strijd met het kasstelsel en het fiscale moment waarop inkomsten genoten worden geacht. En recent is geoordeeld dat in diezelfde discussie een voorzien verlies op effecten niet meegenomen mocht worden omdat in het geheel niet zeker is dat een verlies zich daadwerkelijk voor zal doen[3]. Hoewel in box 3 het voorzichtigheidsbeginsel niet geldt, wekt dit toch bevreemding als een ongerealiseerde waardestijging wel moet worden meegenomen. Is daarvan wel zeker dat die zich zal voordoen dan? Dit zijn overigens oordelen van lagere rechters, de Hoge Raad heeft zijn visie nog niet gegeven.

En als je dan rente wilt ontvangen over de teveel afgedragen box 3-heffing biedt de wet daar geen grondslag voor. Gelukkig heeft de rechter dat wel toegestaan[4]. De vraag is wel of dit standhoudt bij de Hoge Raad.

En dan geeft onze staatssecretaris van Financiën aan dat hij in weerwil van de wens om vanaf 2026 belasting in box 3 te heffen over het werkelijk behaald rendement toch weer een (verbeterde) forfaitaire systematiek gaat uitwerken??!! Om in carnavalstermen te blijven: hou alsjeblieft op met deze polonaise! Als je forfaitair wilt heffen moet je een vermogensbelasting (her)invoeren. Dan ben je van de hele discussie over rendement af. Maar dat is kennelijk taboe in Den Haag.

Een ander onbegrijpelijk fenomeen is de verhoging van de belastingrente in de vennootschapsbelasting naar 10,5%. Zie dit artikel. Dit is niet uit te leggen aan individuele belastingplichtigen. En iets wat niet uit te leggen is, creëert geen draagvlak.

Zo, dat lucht op. Nu maar weer bezig met overige fiscale vraagstukken.

Op persoonlijke titel geschreven door Bert Driessen

Publicatiedatum: 22 februari 2023

[1] Rechtbank Den Haag, 5 december 2022, nr. 20/6960

[2] Rechtbank Den Haag, 5 december 2022, nr. 20/6263

[3] Hof Arnhem-Leeuwarden, 7 februari 2023, nr. 22/00093

[4] Hof Arnhem-Leeuwarden, 17 januari 2023, nrs. 20/00258+259 en 21/00470