In december 2022 heb ik een artikel geschreven over de invoering van standaard 315: risico’s op een afwijking van materieel belang identificeren en inschatten. Deze standaard is sterk aangepast en heeft een grote impact op het uitvoeren van een risicoanalyse bij de jaarrekeningcontrole. Ik heb in dat artikel gewezen op het risico om hier niet tijdig op in te spelen. In de praktijk valt het mijn collega’s en mijzelf op dat in veel gevallen de gewijzigde standaard 315 onvoldoende of niet is geïmplementeerd en nageleefd. In dit artikel wil ik nogmaals wijzen op de wijzigingen en aangeven wat wij in de praktijk aan aandachtspunten signaleren.

Hoe zat het ook alweer met de wijzigingen van standaard 315?

Voor informatie over de wijzigingen in standaard 315 (die gelden voor boekjaren die beginnen op of na 15 december 2021) verwijs ik naar mijn artikel van 1 december 2022: Gewijzigde standaard 315: Risico’s op een afwijking van materieel belang identificeren en inschatten.

Constateringen en aandachtspunten inzake het naleven van de gewijzigde standaard 315

De OKB’s (Opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelingen) die mijn collega’s en ikzelf hebben uitgevoerd leiden vaak tot de bevinding dat de nieuwe standaard 315 onvoldoende is nageleefd. Wij constateren onder andere het volgende:

• Er is onvoldoende besef dat er een wijziging is geweest in standaard 315. Hierdoor moet het kantoor een inhaalslag maken van de lopende dossiers over boekjaar 2022.
• Er zijn onvoldoende nieuwe instructies gegeven aan de controleteams over de nieuwe werkwijze voor een risicoanalyse bij jaarrekeningcontroles. Hierdoor wordt het wiel meerdere malen opnieuw uitgevonden en wordt er gewerkt op verschillende manieren. Dit leidt tot onduidelijkheden binnen de controleteams, inefficiënties en is geen goede basis voor toekomstige dossiers.
• Softwareleveranciers hebben middels een update rekening gehouden met de aanpassingen in standaard 315. Gebruikte software bij jaarrekeningcontroles dient meestal geüpdatet te worden om ervoor te zorgen dat de juiste content aanwezig is. In sommige gevallen is met een oud template gewerkt of is een update niet gedraaid en de risicoanalyse uitgevoerd met oude content. Hierdoor wordt de ondersteuning vanuit het pakket niet optimaal gebruikt en is de risicoanalyse niet in lijn met de gewijzigde standaard 315.
• Ondanks de investering die softwareleveranciers hebben gedaan in software voor jaarrekeningcontroles is de link niet altijd overduidelijk tussen standaard en hoe de vastlegging in het dossier moet plaatsvinden voor een goede risicoanalyse. Wij hebben kantoren geholpen om gelet op de wijzigingen in standaard 315 de risicoanalyse bij het gebruik van werkprogramma’s in het software op de juiste werkwijze in het werkproces op te nemen. Dit is echter niet altijd duidelijk bij kantoren die bij hun software geen uitleg hebben gekregen omdat instructies in of bij de software niet altijd de accountant bij de hand meenemen bij het uitvoeren en vastleggen van de risicoanalyse.

Advies

Mijn advies is na te gaan of de situaties hierboven aan de orde zijn bij jullie controlepraktijk en of hier lering uit kan worden getrokken. Eventueel benodigde acties kunnen zijn het creëren van bewustzijn, het opstellen van interne instructies, het zorgen voor trainingen, het zorgen voor gebruik van juiste content in audit software en het laten uitvoeren van coaching of OKB’s op controledossiers, met specifieke aandacht voor risicoanalyse conform de gewijzigde standaard 315.

Daarnaast wil ik hieronder de aandachtspunten die ik in mijn artikel van 1 december 2022 noemde nogmaals onder de aandacht brengen voor kantoren die nog niet aan de slag zijn gegaan met de gewijzigde standaard 315:

• Pas op dat je door de bomen het bos niet meer ziet door de dikte van de standaard.
• Bij het inschatten van de inherente risico’s op een afwijking van materieel belang mag geen rekening gehouden worden met de interne beheersingsmaatregelen
• Volgens standaard 315 wordt aandacht gegeven aan significante transactiestromen, rekeningsaldi en toelichtingen waar een inherente RAMB is gesignaleerd op het niveau van een bewering. Pas op dat je niet teveel doet. Dat risico is bijvoorbeeld aanwezig bij het beoordelen van de IT en ITGC.

Lees het eerdergenoemde artikel van 1 december 2022 voor een uitgebreidere uiteenzetting van de wijzigingen.

Daarnaast is op de NBA-site informatie opgenomen over de wijzigingen van standaard 315. Ik adviseer daar kennis van te nemen. Open hiervoor deze link. Daar heeft de NBA onder andere het NBA-Webinar opgenomen over dit onderwerp, te openen via deze link.

Vragen?

Indien jullie vragen hebben naar aanleiding van dit artikel dan hoor ik het graag. Ook kan je contact opnemen met één van mijn collega’s.

Yahya Latif RA

Publicatiedatum: 22 maart 2023