Emigreren om fiscale redenen?

Regelmatig komt de vraag langs of het interessant kan zijn om te emigreren. Dat is meestal een fiscaal gestuurde vraag. Want wat je ook vindt van de situatie in Nederland op allerlei vlakken, het is nog maar de vraag of het elders beter geregeld is. En dat zeg ik uit eigen ervaring. Maar belastingbesparing blijft toch een ’trigger’ voor veel mensen om de emigratievraag te stellen.

Emigreren vergt echter zorgvuldige planning en het gaat lang niet altijd goed. Zo ook in de volgende casus.

Waar woont het echtpaar (fiscaal)?

Een gepensioneerd echtpaar heeft een koopwoning in Nederland. Met ingang van 1 februari 2015 huren ze een woning in Duitsland en de Nederlandse woning wordt verhuurd aan derden via een bemiddelingsbedrijf. Gedurende maximaal 62 dagen per jaar mogen ze er zelf over beschikken. In 2015 en 2016 is de woning in Nederland voor 185 respectievelijk 196 dagen verhuurd geweest.

Het echtpaar stond van 15 januari 2015 tot 14 december 2016 in Duitsland ingeschreven. In deze periode is het echtpaar ook veel in Spanje geweest om hun zomerhuis te verbouwen. Het pensioen wordt overgemaakt naar hun Duitse bankrekening. Diverse abonnementen in Nederland zijn stopgezet. In Duitsland zijn artsen en specialisten bezocht en daar loopt de ziektekostenverzekering. Tevens wordt in Duitsland gesport. Ook heeft het echtpaar een Duits telefoonnummer. Genoeg munitie om de fiscale woonplaats in Duitsland te laten zijn, zou je zeggen.

Waar iemand woont, wordt volgens de wet bepaald aan de hand van de feiten en omstandigheden. En de Hoge Raad heeft in een arrest van 12 april 2013 uitgemaakt dat een duurzame band moet bestaan met Nederland om hier inwoner te zijn. Die band hoeft overigens niet sterker te zijn dan die met enig ander land, zodat het niet nodig is dat het middelpunt van iemands maatschappelijk leven zich in Nederland bevindt.

Wat oordelen de rechters?

Het echtpaar en de Belastingdienst zijn het oneens over de belastingplicht en de zaak komt voor de rechter(s). De feiten en omstandigheden worden dus gewogen:

De periode dat het echtpaar in Duitsland woonde was relatief kort (minder dan 2 jaar). Bovendien hield een bepaald verdragsvoordeel op 1 januari 2017 op. En dat was precies de datum dat de verhuur van de woning in Nederland stopte. Dat riekt naar een opzetje. Op zich kan dan nog steeds sprake zijn van inwonerschap van Duitsland. Echter, door het langere periodes verblijven in Nederland en Spanje (124 en 115 dagen) was de in Duitsland doorgebrachte tijd relatief beperkt (146 en 178 dagen).

Weliswaar is door het feit dat het echtpaar met pensioen was en dat diverse lidmaatschappen van sportclubs in Duitsland afgesloten waren een aanwijzing dat een flink deel van de persoonlijke levensbelangen naar Duitsland is verplaatst, maar dat mocht het echtpaar niet baten. Er zijn onvoldoende duurzame banden van persoonlijke aard met Duitsland. De intentie is niet geweest om zich langdurig in Duitsland te vestigen.

Ook in hoger beroep gaat het fout. Het gerechtshof volgt de opvattingen van de rechtbank en oordeelt aanvullend nog dat het echtpaar in Nederland een koopwoning had en in Duitsland een huurwoning, en dat hun zoon nog in Nederland woonde. Alle omstandigheden van het geval en het bijna elke maand in Nederland verblijven leidt tot de eindconclusie dat de persoonlijke banden met Nederland sterker zijn gebleven. Dus was sprake van inwonerschap van Nederland voor fiscale doeleinden. Daarbij overwoog het hof ook nog dat de afkoop van de lijfrente en het gunstige (oude) verdrag met Duitsland ten aanzien van de pensioenuitkeringen (die onder het oude verdrag in Duitsland mochten worden belast maar in het nieuwe verdrag met ingang van 2017 aan Nederland ter heffing zijn toegewezen) de reden waren om eind 2016 terug te keren naar Nederland, hetgeen het vooropgezette plan lijkt te bevestigen.

Altijd fiscale emigratieperikelen?

Betekent dit dan dat het vaak achteraf fiscaal ‘gedoe’ oplevert als je emigreert, maar bijvoorbeeld wel regelmatig terugkeert? Nee, dat is zeker niet het geval. Er zijn de afgelopen jaren ook diverse uitspraken geweest, waarin bevestigd is dat in die casussen de fiscale woonplaats wel elders lag. Maar in alle gevallen waren de feiten daar dusdanig dat het oordeel van de rechters luidde dat er fiscaal (echt) geëmigreerd was. En dat lag onder andere aan de meer duurzame aard van de emigratie en bijvoorbeeld het hebben van een partner uit het nieuwe woonland. Maar uiteindelijk is en blijft het een feitelijke beoordeling, en moet je mogelijk langs de rechter(s).

Advies?

Emigratie betekent moeite doen. Goed voorbereiden. En voor wat betreft het beëindigen van de binnenlandse belastingplicht van jouw klant zul je de klant goed moeten informeren over de hobbels en valkuilen. Guus Hiddink kan zich de hobbels en valkuilen vermoedelijk nog wel herinneren. Het gras is echt niet altijd groener over de grens!

Heb je klanten waar bepaling van de (toekomstige) binnenlandse belastingplicht speelt en wil je dat ik met je meedenk?

Bel of mail: drs. Bert Driessen (b.driessen@fullfinance.nl of 055-355 99 79).

Publicatiedatum: 3 april 2024