De AQI’s (kwaliteitsindicatoren): toegevoegde waarde voor alle accountants!

In mijn artikel Valkuilen bij het realiseren van kwalitatief goede controles heb ik geschreven over de kwaliteit van controles.

Inzake de definiëring en het zichtbaar maken van de kwaliteit van de wettelijke controle hebben de Kwartiermakers opdracht gegeven aan een werkgroep om zogenaamde Audit Quality Indicators (AQI’s) te formuleren. Inmiddels is op 8 juli 2021 het consultatiedocument verschenen waarin de kwartiermakers vragen om daarop te reageren. Dat kan tot 19 september 2021.

In dit artikel wil ik de AQI’s onder de aandacht brengen en het belang voor niet alleen de controlerende accountants maar voor alle accountants.

De kwartiermakers

Het Ministerie van Financiën heeft naar aanleiding van de bevindingen van MCA en CTA twee kwartiermakers aangewezen. De Kwartiermakers Toekomst Accountancysector, Marlies de Vries en Chris Fonteijn, hebben van de minister van Financiën onder andere de opdracht gekregen AQI’s op te stellen om zo meer inzicht te verkrijgen in de kwaliteit van de accountancysector.

Wat zijn AQI’s?

De kwaliteit van een jaarrekeningcontrole is volgens de kwartiermakers momenteel “onvoldoende inzichtelijk”. Accountantsorganisaties rapporteren hier niet op dezelfde manier over en er zijn verschillende visies op wat kwaliteit is.
Met de AQI’s moet de gebruiker inzicht worden gegeven in factoren die van invloed zijn op de kwaliteit van de wettelijke jaarrekeningcontrole.

Wat houdt de consultatie in?

De kwartiermakers hebben in het consultatiedocument tien kwaliteitsindicatoren opgenomen die de gebruiker van de jaarrekening nader inzicht kunnen geven in factoren die van invloed zijn op de kwaliteit van de wettelijke jaarrekeningcontrole. Daarnaast wordt een aantal AQI’s genoemd in een bijlage van het consultatiedocument die niet in de top tien terecht zijn gekomen. Door een reactie op de consultatie kan kort samengevat aangegeven worden welke aanpassing van de set AQI’s nodig is.

Wij bestuderen de inhoud en gaan reageren op het consultatiedocument. Hopelijk doen collega-accountants dat ook. Zo kunnen er goede kwaliteitsindicatoren worden geformuleerd en wordt tegelijkertijd het draagvlak vergroot.

Welke AQI’s stellen de kwartiermakers voor?

De voorgestelde kwaliteitsindicatoren zijn:

Niveau 1 Dossierkwaliteit

1) Betrokkenheid externe accountant
2) Fouten in de jaarrekening. Dit betreft het aantal afgeronde wettelijke controles waar een tekortkoming in de jaarrekening of controle is geconstateerd
3) Fraude en continuïteit. Aantal afgeronde wettelijke controles waar fraude of continuïteit een issue was.

Niveau 2 Kwaliteitsbeheersingssysteem

4) Kwaliteitsverhogende maatregelen. Denk aan opdrachtgerichte kwaliteitsbeoordelingen, interne reviews, consultaties, inzet specialisten
5) Kwaliteitsbeheersingssysteem. Intern of extern geconstateerde bevindingen/tekortkomingen.

Niveau 3 Context

6) Cultuur. Medewerkersbetrokkenheid
7) Verloop in controleteam
8) Innovatiebereidheid. Uitgedrukt in investeringen in innovatie in relatie tot de omzet
9) Budgetoverschrijding.

Niveau 4 Keten

10) Opdrachtgeverstevredenheid

Naast de tien AQI’s hierboven zijn in het consultatiedocument een aantal andere AQI’s opgenomen die de top tien niet hebben gehaald. Ook daar kan op gereageerd worden.

Wat kun je met de AQI’s als controlerend accountant?

Voor de accountantsorganisaties die wettelijke controles doen is het belang van deze indicatoren wel duidelijk. Er wordt inzicht verkregen en gegeven in de kwaliteit van de wettelijke controles aan de gebruikers van de controleverklaring. Door het meten van de kwaliteit kan er gericht actie worden genomen daar waar verbetering nodig blijkt. Door het openbaar maken van de informatie per kantoor en sector kan er beter inzicht worden gegeven in de kwaliteit van de wettelijke controles.

Wat kun je met de AQI’s als accountant die niet actief is in het wettelijk-controledomein?

Voor de accountants die geen wettelijke controles uitvoeren kunnen de geformuleerde AQI’s ook erg bruikbaar zijn. De AQI’s die door de kwartiermakers in het consultatiedocument zijn gepresenteerd zijn voor een groot deel ook daar geschikt als kwaliteitsindicator. Denk bijvoorbeeld aan uitkomsten dossiertoetsingen, budgetdruk, inzet kwaliteitsverhogende maatregelen, personeelsverloop enz. Indicatoren die de kwaliteit van bijvoorbeeld een kantoor dat een vrijwillige controle verricht of een samenstelpraktijk heeft, raken. Mijn advies aan deze groep accountants is om kennis te nemen van de AQI’s die de kwartiermakers hebben opgenomen in het consultatiedocument en daar zo veel mogelijk gebruik van te maken. Kwalitatief goede dienstverlening is voor alle accountants van belang. Daar is de accountant en zijn de gebruikers van zijn/haar diensten bij gebaat. Uiteraard hoef je je niet te beperken tot de AQI’s die in het consultatiedocument zijn benoemd en kun je ook zelf AQI’s formuleren die op jouw kantoor relevant zijn.

Daarmee krijg je inzicht in hoe de vlag erbij hangt en kun je gericht sturen op kwaliteitsaspecten die jij, je klanten en andere belanghebbenden van belang vinden.

Mocht je vragen hebben over kwaliteitsindicatoren, neem dan contact met ons op.

Y. Latif RA